Dr. Stijn Thoolen is the ESA-sponsored medical doctor spending 12 months at Concordia research station in Antarctica. He facilitates a number of experiments on the effects of isolation, light deprivation, and extreme temperatures on the human body and mind. Find this blog post in the original Dutch below.

Read part 1 and part 2.

Fortunately it is not all body fluids (and solids) in the ESA lab. Other projects are more interested in the psychological adaptation to space-like environments. How do we deal mentally with the isolation far from home, the confinement, monotony, and life in a small international crew? The experiences and stressors that crews face during such missions require a certain degree of mental resilience, or may otherwise result in cognitive or behavioral problems and a loss of performance that can be dangerous to both the crew and the mission. To facilitate such psychological adaptation and resilience, the scientists behind MINDFULICE (‘role of mindfulness disposition in an isolated and confined environment’) for example are investigating the use of ‘mindfulness’ as a tool for deep space missions.

‘But isn’t that something for Buddhist monks?’, I hear you question…

I actually like to think it is quite the opposite. And although maybe it isn’t an easy construct to grasp, we are all already mindful to a certain degree. Perhaps it is best to think of it as a mental process, of being aware in the present moment, welcoming what is new with an intention of kindness and compassion, and being open-minded enough to see new possibilities in any given situation rather than relying on what you have previously learned. Everyone does that to a certain degree, but everyone can also learn to do it more.

Mindfulness is a process of actively making new distinctions about a situation and its environment, rather than relying on previous categories / Mindfulness is een proces waarbij je actief nieuwe onderscheidingen kan maken over een situatie, en niet afhankelijk bent van eerder bepaalde categorieën. Credits Credits: Gary Larson, Far Side

Perhaps that is the biggest reason that the concept is gaining so much popularity so quickly. In our stressful and busy lives, mindfulness helps us to see solutions rather than problems, and research has already demonstrated many of its benefits, spanning from health and well-being to even business and artistic endeavors! A mindful attitude has shown to reduce stress while increasing resilience, task performance, enjoyment, psychological and even physical well-being, and in general a higher quality of life. That, I would say, is the promising power of the mind!

So can mindfulness also help astronauts to cope with the harshness of a deep space mission? We like to think so, but to find out we must first understand how it relates to stress and psychological wellbeing in such conditions, and Concordia serves as the ideal testing ground. Of course that means more tests for us, so over the year we fill in questionnaires and perform attention tasks to determine how mind- and stressful we actually are. And how about you? Are you mindful enough to one day float to the stars?

An excellent demonstration of the power of the mind. Keeping your attention is not always easy in Concordia…/Een uitstekende demonstratie van de kracht van de mind. Je aandacht erbij houden is niet altijd gemakkelijk in Concordia…Credits: ESA/IPEV/PNRA–S. Thoolen

Gelukkig heeft het ESA-lab meer te bieden dan alleen maar lichaamsvloeistoffen. Andere projecten zijn meer geïnteresseerd in de psychologische aanpassing aan ruimteachtige omgevingen. Hoe gaan we mentaal om met de isolatie zo ver van huis, de opsluiting, eentonigheid, en het leven in een kleine internationale bemanning? De ervaringen en stressoren waarmee bemanningen tijdens zulke missies geconfronteerd worden vragen een zekere mate van mentale weerbaarheid, of kunnen anders voor cognitieve- en gedragsproblemen zorgen en een prestatieverlies dat gevaarlijk kan zijn voor zowel de bemanning als de missie. Om die psychologische adaptatie en weerbaarheid te bevorderen, onderzoeken de wetenschappers achter MINDFULICE (‘role of mindfulness disposition in an isolated and confined environment’) bijvoorbeeld het gebruik van ‘mindfulness’ als een hulpmiddel voor verre ruimtereizen.

‘Maar is dat niet iets voor Boeddhistische monniken?’, hoor ik je vragen…

Eigenlijk denk ik meer aan het tegenovergestelde. En hoewel het misschien niet een makkelijk psychologisch construct is om te begrijpen, zijn we allemaal al ‘mindful’ tot op zekere hoogte. Misschien kun je het het beste zien als een mentaal proces, waarbij je je bewust bent van wat er op het moment om je heen gebeurt, ontvankelijk voor nieuwe dingen met een intentie van vriendelijkheid en mededogen, en waarin je ruimdenkend genoeg bent om nieuwe mogelijkheden te zien in elke situatie, in plaats van je vast te houden aan wat je eerder al geleerd hebt. Iedereen doet dat tot op zekere hoogte, maar iedereen kan ook leren om het meer te doen.

Misschien is dat wel de voornaamste reden dat het concept zo snel zo populair wordt. In onze stressvolle en drukke levens kan mindfulness ons helpen om oplossingen te zien in plaats van problemen, en onderzoek heeft al allerlei voordelen aangetoond, van gezondheid en welzijn tot zelfs zakelijke en artistieke ondernemingen! Een ‘mindvolle’ houding verminderd stress, en verhoogd tegelijkertijd weerbaarheid, taakprestaties, genot, psychologische en zelfs fysieke gezondheid, en in het algemeen een hogere kwaliteit van leven. Dat, zou ik zeggen, is de veelbelovende kracht van de mind!

Kan mindfulness dan ook astronauten helpen om de uitdagingen van een verre ruimtemissie het hoofd te bieden? We denken graag van wel, maar om dat uit te zoeken moeten we eerst begrijpen hoe mindfulness zich verhoudt ten opzichte van stress en psychologisch welbevinden in zulke condities. Concordia is daarvoor de ideale proeftuin. Dat betekent natuurlijk meer testen voor ons, en dus vullen we dit jaar vragenlijsten in en voeren we aandachtstaken uit om te bepalen hoe mind- en stressvol we eigenlijk zijn. En hoe zit dat bij jou? Ben jij ‘mindful’ genoeg om op een dag naar de sterren te zweven?