[singlepic=105,180,,right]Ik was voor het laatst een week in Japan om te trainen. Als ik hier nog eens kom, dan is het voor vakantie na mijn vlucht. De trainingen zijn in Tsukuba. Daar staat een technisch centrum vergelijkbaar met ESTEC in Noordwijk. Allemaal hightech ruimtevaarthardware en goede instructeurs. Het is nog heel nieuw allemaal, want Japan loopt wat minder lang mee in de ruimtevaart dan Amerika en Rusland. Japan is een schoon land. De mensen zijn heel prettig in de omgang en georganiseerd in hun leven.

Rijke historie
Wat me altijd meteen opvalt in Japan is de toiletcultuur. Helemaal als ik kort daarvoor in Rusland ben geweest. Het contrast kan niet groter zijn. In Rusland is geen wc-bril, van alles hangt los en er hangt een geur… Dan Japan. Daar naar de wc gaan is bijna een attractie. Hightech toiletten met verwarmde bril en waterstralen voor alle onderdelen van je lichaam. Soms draait er zelfs een muziekje. Heel bijzonder. Ik had maar één week dit keer, dus geen tijd voor cultuur of rondkijken. Andere keren deed ik dat wel. Dan nam ik mijn gezin mee en konden we in het weekend naar Tokio of Kyoto, waar je het gevoel hebt dat je in een historische filmset loopt. Kyoto is vanwege de rijke historie met rust gelaten in de Tweede Wereldoorlog. Je vindt er oude tempels en huizen. Prachtig voor een geschiedenisliefhebber als ik.

[singlepic=103,180,,left]Vanuit het hotel ga ik altijd op de fiets naar het trainingscentrum. Dat is een traditie voor me geworden. Het was bloedheet en de kleine Japanse fietsen zijn niet gemaakt op Nederlanders van bijna twee meter. Zweten dus… Mijn training van deze week was vooral gericht op de Japanse tegenhanger van het Europese vrachtschip ATV, de HTV. In februari, tijdens mijn missie, ga ik samen met de andere bemanningsleden een heel bijzondere manoeuvre uitvoeren. Eerst grijpen we HTV met de Canadese robotarm. Daarna pak ik met de Japanse robotarm een soort pallet met vijf experimenten uit het vrachtschip en plaats die aan de buitenkant van het Japanse ruimtelaboratorium Kibo. De procedure duurt alles bij elkaar een paar dagen.

Dit is echt de I van ISS: internationaal. Stel je voor: een Amerikaan stuurt een Canadese Robotarm naar een Japanse vrachtmodule. Daarna gaat een Europeaan met een Japanse robotarm met experimenten in de weer. En misschien vraag ik de Russen wel om het allemaal vast te leggen op foto en video. Zoveel mensen uit zoveel landen die in vrede met elkaar samenwerken in de ruimte… dat vind ik mooi aan de hedendaagse ruimtevaart.

Echte hardware
[singlepic=104,180,,right]We sloten de week af met een bezoek aan de cleanroom van de Japanse ruimtevaartorganisatie Jaxa. Daar wordt alle hardware voor de ruimte getest, net als bij ons in ESTEC. Petje op, stofjas aan, mondkapje voor. Want de onderdelen die de ruimte in gaan moeten zo schoon mogelijk blijven. Voor mij was dit werkbezoek extra bijzonder, omdat ik apparaten kon zien waar ik tijdens mijn missie mee ga werken. Ik heb de grapple fixture van het experimentenplatform gezien dat ik met de robotarm moet grijpen en vervolgens vastmaken aan de buitenkant van Kibo, de Japanse laboratoriummodule. We hebben onderzocht of we het koppelstuk handmatig kunnen losmaken van de robotarm in geval van nood. In dat scenario moeten astronauten naar buiten voor een onvoorziene ruimtewandeling. De kans dat het gebeurt is niet groot. Maar zo gaat het vaker in de training voor mijn missie. Heel veel tijd en aandacht gaat uit naar het trainen van noodscenario’s die zich in de praktijk niet voordoen. Toch kun je maar beter voorbereid zijn…